[Juniperus]

[Jacobus]

No, po smrti Jánošíka už ne. Lányové se podíleli na povstání Františka II. Rákocziho a to skončilo r. 1711. Poté pokud je mi známo se snažil o povstání ještě Urban Czelder s Janem Pongráczem, ale na tom se už snad Lányové nepodíleli, i když Czelder byl příbuzný Lányovců...

Jedině, že Jánošík poté "pracoval také pro Denise" - tedy jeho příbuzné

Ale jinak Vaše domněnka, že "Jurko bol pravdepodobne priamo Lánym poverený pre získavanie prostriedkov pre podporu povstalcov" není nemožná. Pavel Lány zásoboval kuruckou armádu zbraněmi, střelným prachem, ledkem a dalším. A také si opravdu myslím, stejně jako Vy, že jejich vzájemný vztah musel mít kořeny z období rákocziho povstání. Bohužel známý soukromý archiv zrovna těchto Lányovců "jsem hlavně já" - tedy myšleno tak, že já pocházím částečně zrovna z této větve Lányovců a po svém pradědovi jsem zdědil hlavního koordinátora rodinné historie té české větve. No a z příbuzných co znám ať v Maďarsku či na Slovensku nikdo zajímavé informace o vztahu Jánošíka a Pavla Lányho nemá Uvidíme co přinese čas, snad něco zajímavého objevím - nebo pan Ilčík, jehož stránky jste zde také uvedl
_________________
Jakub Svatuška-Lányi

[Serpens]

Jakobus - Myslel som skôr na súkromné zbierky, niekoho z Vašej rodiny.
Osobne si myslím , že Jurko bol pravdepodobne priamo Lánym poverený pre získavanie prostriedkov pre podporu povstalcov. Preto sa žiadny poklad nenašiel. Veď o niečo neskôr po smrti Jánošíka sa Lányové priamo účastnili na proticisárskom povstaní. Dúfam že sa nemýlim.
S pozdravom Venžík
_________________
Serpens

[Jacobus]

[Kora]

Serpens: Vďaka za vyčerpávajúci príspevok!
Síce v poľštine, ale dalo sa.

[Serpens]

Jakobus - dobry pravnik a obhajca Lani spolu s Veselenim to asi vedeli o Jurkovi najviac..... mozno v rodinnom archive Laniovcov....
_________________
Serpens

[Serpens]

Nasiel som nieco na nete:
www.ilcik.cz velmi pekné .... a este toto z polska:

Juraj Jánošík - CV
(trochę ściągam od kolegi "Samkoleo" z http://referaty.atlas.sk/, ďakujem velmi pekne!)

Słowacki bohater narodowy, którego za sprawą góralskich legend i "pańskiej" literatury żeśmy sobie zawłaszczyli dla Polski - Juraj Jánošík urodził się w 1688 r. we wsi Terchowa, jako syn miejscowego rolnika. był synem rolnika z Terchowej. Został ochrzczony w kościele w pobliskim Varinie, a w księdze urodzeń tej świątyni ksiądz Michał Smutka napisał w styczniu 1688 r.:
Dnia 25 tego miesiąca ochrzciłem dziecko narodzone z Martina Jánošíka i Anny Cesnekovej, któremu dano na imię Juraj. Chrzestnymi rodzicami byli Jakub Meriad i Barbora Krištofiková z Terchovej.
Dominikalna wieś Terchová należała do majątku Streczno, którego centrum znajdowało się w Ciepliczce nad Wagiem, ale strzegący tych ziem zamek wznosił się hardo w połowie drogi między Żyliną a Martinem. Właścicielami majątku byli w tym czasie Löwenburgowie. O dzieciństwie i młodości Jánošíka wiemy bardzo mało. W 1703 r. na ziemiach słowackich wybuchło powstanie przeciwko władzy Habsburgów. Dowodził nim żupan Szarysza, słynny Franciszek Rakoczy II. Po kilku latach Jánošík, niespełna 20-letni, w grudniu 1707 r. dał się zwerbować pułkownikowi Viliamowi Vinklerowi do wojsk kuruców.
W sierpniu 1708 roku pod Trenczynem doszło do rozstrzygającej bity powstańców z wojskami cesarskimi, w której armia kuruców poniosła całkowitą klęskę. Cesarscy żołnierze pojmali prawie 400 jeńców, wśród nich i Juraja Jánošíka. Szeregowych buntowników oszczędzono, nie ukarano ich nawet więzieniem, ale po prostu wcielono ich do wojska, co było wyrokiem w sumie bardziej srogim, jako że służba taka mogła trwać i 20 lat... Tak więc nasz Janošik poszedł w kamasze, a w 1710 roku awansował i został klawiszem w zamku w Bytczy, jako jeden z wartowników tamtejszej służby garnizonowej. W owym czasie był tam więziony zbójnik Tomáš Uhorčík rodem z Przedmierza koło Żyliny, a więc poniekąd krajan Janošika, który najpierw się z nim zakolegował, a potem potajemnie pomógł mu uciec z więzienia. Nie udowodniono mu współudziału w ucieczce, no i jeszcze w tym samym roku ojciec Janoška, Martin, czując się słabym i chorym napisał do generała Ebergéni, by ten zwolnił syna - jedynego żywiciela rodziny - ze służby wojskowej. Jánošik na jesieni wrócił do domu w Terchowej, a już tej samej zimy potajemnie spotkał się z Tomášem Uhorčíkiem i zgłosił chęć przystania do jego zbójnickiego "towarzistwa". Uhorčik na wiosnę 1711 r. zwołał kilku swoich dawnych druhów i ruszył z nimi na Morawy. Poszedł z nimi i Janošik i wziął udział w swym pierwszym napadzie, polegającym na rozbiciu kilku żydowskich sklepików pod nieobecność właścicieli... We wrześniu 1711 r., prawdopodobnie w dniu otaczającego zbójników opieką św. Michała, czyli 29 września Jánošík złożył zbójnicką przysięgę. Gdy nastała zima, towarzystwo rozeszło się do chałup, a harnaś - Uhorčik - oświadczył kamratom, ze wraca "do cywila" i od zbójnictwa się wymówił, bowiem się ożenił i postanowił się ustabilizować. Faktycznie, osiadł na stałe w żoninej wsi - Klenovcu, zmienił nazwisko na Martin Mravec i wkrótce stał się znany jako dobry grajek i pasterz. Na wiosnę zbójnicy z dawnej bandy Uhorčika wybrali Janošika na nowego harnasia.
Nie był specjalnie groźny ani specjalnie skuteczny przez te swoje półtora roku zbójowania i jego kamraci ani on nie zbili majątku w tym zawodzie. Nie zdążyli się nawet rozkręcić ani nabrać wprawy w swoim fachu. Latem i jesienią, przemieszczając się od Fatry po Turiec i Strażowskie Wierchy (i nawet nie zbliżając się do Tatr...) , napadli na barona Pavla Révaya, hrabinę von Schardon, ziemianina Ladislava Zmeškala, żylińskiego handlarza suknem Jána Šipoša, złotnika Jána Skałkę, Alexandra Ottlíka. Większość z akcji Janošik prowadził w niewielkich grupach szturmowych, niektóre też były dowodzone przez innych zbójników z jego bandy. Zapewne nie cieszył się Janošik takim wielkim mirem wśród swoich komilitonów, jeśli taka właśnie samodzielnie działająca grupka pod dowództwem Janošikowych "żołnierzy" Turiaka i Plavčíka napadła w Suchej dolinie koło Fačkova i śmiertelnie zraniła proboszcza Juraja Vrtíka z Domaniży. To zabójstwo - dokonane pod jego nieobecność, ale niewątpliwie na jego "rachunek", przyczyniło się do zakończenia krótkiej kariery młodego zbójnika. Jak wykazano podczas procesu - on sam nigdy nikogo ani nie zabił, ani nawet nigdy nie zranił...
Pewno ktoś sypnął, że napadu dokonali zbójnicy z dawnej bandy Uhorčika, więc w październiku emerytowany harnaś wraz ze swoim następcą zostali zamknięciu w kasztelu w Hrachovie. Ale nie udowodniono im niczego, obaj mieli dobre alibi, więc po interwencji podżupana Lániego z Malohontu w środkowej Słowacji zostali wypuszczeni, ale żandarmi mieli na nich oko. Zimę na przełomie lat 1712 i 1713 Jánošík spędził w Kokawie i pobliskim Klenovcu u swojego przyjaciela Uhorčíka. I tutaj z końcem lutego albo w początku marca roku 1713 trzydziestoosobowy regiment liptowskich dragonów dowodzony przez szlachcica Andreańskiego w nocy otoczył dom Uhorčika (sądząc że to spokojny obywatel Mravec...) i Jánošíka złapano. Harnaś został odtransportowany do miejscowości Paludzka na Liptowie i osadzony w kasztelu Vranovo. Sąd okręgowy w Liptowskim Świętym Mikulaszu sądził Juraja Jánošíka w dniach 16 i 17 marca 1713. Przewodniczył mu podżupan komitatu liptowskiego Ladislav Okolicsányi. Prokuratorem był Alexander Čemický, obrońcą przydzielonym z urzędu - Baltazár Palugyay. Ławnikami byli reprezentanci komitatów liptowskiego i trenczyńskiego. Po przesłuchaniu prokurator Čemický wystąpił z mową oskarżycielską, w której żądał dla oskarżonego kary śmierci. Po nim przedstawił obronę Baltazár Palugyay. Wskazał na okoliczności łagodzące, na młody wiek oskarżonego, na fakt, że nikogo nie zabił ani nie zranił. Udowodnił, że przy zabójstwie domaniżskiego proboszcza nie był obecny. Żądał dla oskarżonego Jánošíka całkowitego uniewinnienia. Drugiego dnia sądu poddano Jánošíka przesłuchaniu, połączonemu z torturami. Potem już na nic nie czekając okręgowy sąd wydał wyrok:
Ponieważ złamał (oskarżony) Juro Janošak najwyższe przykazanie boskie, jak i prawo krajowe przed dwoma laty puszczając się na zbójectwo i wodzem alebo hetmanem tego się uczynił, który z towarzyszami swymi na drogach się zasadzając ludzi dobytku pozbawiał, tak jako z jego własnego wyznania się wydawa, jego towarzysze gdy on też był obecny, pana patera z Domanižy postrzelili i bezbożnie zamordowali. Tak też i innych, jako jest spisane, złych skutków się dopuścił. Przeto za takowe złe uczynki i przykazań przekraczanie ma być na hak na lewym boku wbity i na przykład dla innych takowych złoczyńców ma być powieszony.
Egzekucję młodego, 25-letniego Jánošíka wykonano niezwłocznie, wieczorem 17 marca 1713 na mikulaskim miejscu straceń zwanym Szubieniczki (Šibeničky).
_________________
Serpens

[bibs]

http://www.pmza.sk/janosik/sk/historicky-vyskum/strucny-zivotopis-juraja-janosika ... tu sa da najst nejake to zakladne info

no ale neda mi v tejto suvislosti necitovat klasika: "...priblizil sa ku mne na takych 200 krokov a takto mi zasepkal do uska..." alebo
"... taketo je to nase panstvo... zvalilo na nas dane i mladych grofov... ale ja raz vytahnem valasku... zadrz... drziiimm "

[Jacobus]

[Jano]

Kora. v bežnej knižnici.

[bruno]

História organizovaného zločinu v dejinách Slovenska - kapitola prvá - Juraj Jánošík.

[Kora]

Určite podnetná publikácia.
A kde by sa dalo k spomínanej knihe dostať?

[Jano]

Vojtech Kočiš, Bytčiansky archivár v svojom diele Neznámy Jánošík sa snažil zhromaždiť jemu dostupné materiály. Stoji to za prečítanie.

[Jozef]

osobne si myslim ze existovalo vela vacsich "frajerov" ako bol Janosik, napriklad Matej Klinovsky dokazal ukradnut aj polsku kralovsku korunu a pritom si na neho dnes uz malokto spomenie. podobnych bolo urcite vela, a tazko dnes uz zistit vdaka comu sa akurat obycajny Janosik dockal takej popularity.

[Alica]

[Juniperus]

[Jozef]

no to uz je na pripadnom zaujme ostatnych, ja o tom nerozhodujem

[Alica]

[Jozef]

velka cast slachty sa nedopracovala ani ku kurii a jedinou vecou co ich odlisovalo od poddanych bolo to ze boli slobodni, nemuseli platit dane a mohli sa zucastnovat kongregacii. inak velka cast slachty si sama vlastnymi rukami obhospodarovala svoje malicke polia a nemali ziadnych poddanych. myslim si ze zle meno slachty je sposobene tym ze dlhodobo slachtu spajali nielen s ekonomickym, fyzickym, ale hlavne narodnostnym utlakom (co je z 80% hlupost a cista "propaganda" vytvorena za poslednych cca 150 rokov).
da sa povedat ze ohladom ekonomickeho utlaku boli vtedajsi poddani na tom mozno lepsie ako mi dnes v nasej pozicii voci statu.
da sa povedat ze dost mohli pokazit dobre meno slachty tie "nove" rody typu Palffy, Erdody, Eszterhazy a spol. ktore to dosahovali hlavne vdaka potlacovaniu prav obyvatelstva a podporovaniu nabozenskeho utlaku.
V principe ide asi o to ze ludia si vdaka "propagande" zapamatali ohladom slachty len to zle, ale malokto si spomenie ze kolko slachta dobreho pre krajinu urobila, ze financovali budovanie verejnych stavieb (kostoly, nemocnice, xenodochia a pod.).
kolko dnesnych milionarov a miliardarov urobilo nieco pre ostatnych take z coho by nemali oni osobne zisk??? slachta to casto robila a nikto jej to dnes uz neuzna a pritom casto dodnes vyuzivame to co slachta pre spolocnost vybudovala z vlastnych zdrojov pred mnohymi rokmi a faktom je to ze to stalo tolko isto ako by to stalo dnes (nie vsade platia reci o tom ze ako to chudobny slovensky lud postavil holymi rukami, pohanany bicmi "pandurov")

to by bolo ale na samostatnu temu

[Alica]

Mna by zaujimalo, ci niekto nevie, ako sa zacali utvarat okolo neho tie hrdinske legendy ze 'ochranoval' chudobnych.

Naozaj bol utlak poddanych taky silny ako to pretrvava v mysliach ludi este dnes? Lebo vacsina si k slachticovi predstavi poriadny zamok. Ale mnohe kurie v Uhorsku maju skor blizsie k vacsiemu rodinnemu domu...

S pozdravom
Alica